چه کسی وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی است؟
وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی به طور کلی به کسی اطلاق می شود که در حیطه جرایم رایانه ای خصوصاً کلاهبرداری اینترنتی تخصص و سابقه داشته باشد. به طور کلی منظور از وکیل دادگستری کسی است که دارای پروانه وکالت معتبر باشد. مطابق با لایحه قانونی استقلال کانون های وکلا و قانون برنامه توسعه سوم، در حال حاضر دو نهاد اصلی که برای متقاضیان واجد شرایط پروانه وکالت صادر می کنند، اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری (اسکودا) و مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه می باشد. بنابر قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار، نهادهای مذکور مکلفند هر سال حداقل یک بار آزمون وکالت را برگزار کرده و نسبت به پذیرش کارآموزان وکالت اقدام نمایند.
چنانچه پذیرفته شدگان در آزمون وکالت شرایط قانونی را داشته باشند، پروانه کارآموزی در مورد آنها صادر می شود. پس از سپری کردن دوران کارآموزی زیر نظر وکیل سرپرست و شرکت در آزمون اختبار، کارآموزان وکالت پروانه وکالت پایه یک دادگستری را دریافت می کنند.
وکلای دادگستری با تجربه ممکن است پس از سپری کردن دوره های تخصصی، مدرک وکالت تخصصی در زمینه هایی مانند جرایم رایانه ای، حقوق کیفری، حقوق خانواده و … را دریافت نمایند. در واقع منظور از وکیل کلاهبرداری اینترنتی کسی است که دارای مدرک وکالت تخصصی در زمینه هایی مثل جرایم رایانه ای، کلاهبرداری و … باشد. علاوه بر این برخی از وکلای دادگستری دارای تحصیلات تکمیلی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته حقوق جزا و جرم شناسی می باشند. با توجه به کیفری بودن وظایف وکیل برای کلاهبرداری، داشتن مدرک علمی در زمینه حقوق جزا و جرم شناسی از جمله مولفه های مهم در تشخیص وکلای متخصص در زمینه کلاهبرداری می باشد.
بررسی جرم کلاهبرداری اینترنتی
در نوشتار پیش رو به بررسی مهمترین وظایف وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی خواهیم پرداخت. از همین رو نخست این موضوع را مورد بررسی قرار خواهیم داد که اساساً منظور از کلاهبرداری اینترنتی چیست؟ به طور کلی جرم کلاهبرداری به معنای توسل به وسایل متقلبانه برای بردن اموال اشخاص دیگر می باشد. مجازات این جرم در حالت عادی به موجب ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری عبارت از یک تا هفت سال حبس تعزیری و جزای نقدی معادل مال اخذ شده می باشد. کلاهبردار با استفاده از وسایل متقلبانه مثل نیرنگ، فریبکاری و … موجب می شود که بزه دیده به صورت ارادی و با رضایت، اموال خود را به کلاهبردار تقدیم کند. در صورتی که کلاهبرداری با وجود یکی از شرایط زیر ارتکاب یابد، مجازات مرتکب تشدید می شود:
- چنانچه مرتکب مستخدم رسمی سازمان های دولتی مثل وزارت خانه ها، نیروهای مسلح و … باشد.
- چنانچه مرتکب خود را به عنوان مامور دولت معرفی نماید.
- در صورتی که کلاهبردار برای انجام جرم از تبلیغات با وسایل ارتباط جمعی استفاده کرده باشد.
چنانچه هر یک از شرایط زیر وجود داشته باشد، مجازات کلاهبردار ممکن است تا ده سال حبس تعزیری افزایش یابد.
منظور از کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
منظور از کلاهبرداری اینترنتی جرمی است که در بستر ارتباطات رایانه ای و مخابراتی محقق گردد. قانون گذار در سال 1388 با تصویب قانون جرایم رایانه ای گستره متنوعی از رفتارهای ناهنجار در فضای مجازی را مورد جرم انگاری قرار داد. جرم کلاهبرداری رایانه ای موضوع ماده 13 قانون جرایم رایانه ای به معنای استفاده از سامانه های مخابراتی را رایانه ای برای ایجاد یا متوقف کردن داده ها، مختل کردن سامانه، دریافت وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری می باشد. مجازات این جرم بنابر ماده مذکور عبارت است از یک تا پنج سال حبس تعزیری یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات می باشد.
مطابق با ماده 13 قانون جرایم رایانه ای جرم کلاهبرداری رایانه ای با انجام اقداماتی از قبیل وارد کردن داده ها، تغییر داده ها، محو داده ها و … انجام پذیرد. تحقیقات مقدماتی در مورد این جرم در دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم به عمل می آید. در صورتی که مقامات دادسرا ارتکاب جرم توسط متهم را احراز نمایند، ضمن صدور کیفرخواست و قرار جلب به دادرسی پرونده را به دادگاه کیفری صالح ارسال می نمایند.
رسیدگی به جرم کلاهبرداری اینترنتی مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری به عمل می آید. بنابر ماده 91 قانون آیین دادرسی کیفری متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا، یک نفر وکیل کلاهبرداری اینترنتی به همراه داشته باشد. همچنین در مرحله رسیدگی در دادگاه کیفری نیز متهم می تواند از حضور وکلای دادگستری استفاده نماید. با توجه به این که جرم کلاهبرداری اینترنتی از جمله جرایم از راه دور به شمار می رود که در آن متهم و بزه دیده از یکدیگر فاصله مکانی دارند، در مورد دادگاه صالح اختلاف نظر وجود دارد.
شیوه ملاقات با وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی
به طور کلی در حال حاضر به دو شیوه حضوری و غیر حضوری می توان با وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی، ارتباط داشت. در شیوه حضوری شخص می بایست با گرفت وقت قبلی به دفاتر وکالت مراجعه کرده و با وکیل دادگستری وکالت نامه تنظیم نماید. در شیوه غیر حضوری بدون آن که نیازی به بیرون رفتن از منزل باشد، اشخاص می توانند با وکلای دادگستری مشاوره داشته باشند و وکالت نامه تنظیم نمایند. برای این کار کافی است به سامانه های اینترنتی ارائه دهنده خدمات وکالت در دعاوی و مشاوره حقوقی مراجعه گردد. در شیوه غیر حضوری ارتباط با وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی به صورت شبانه روزی می توان نسبت به طرح پرسش های حقوقی و مشاوره حقوقی با بهترین وکلای دادگستری ارتباط داشت.
نکات حقوقی در مورد کلاهبرداری اینترنتی
برخی از مهمترین نکات حقوقی در مورد وظایف وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی عبارت از موارد زیر است:
- وکالت نامه بین موکل و وکیل کلاهبرداری اینترنتی ممکن است به صورت مکتوب و حضوری و یا غیر حضوری و شفاهی تنظیم شود. بنابراین بر خلاف آنچه در ظاهر به نظر می رسد، تنظیم وکالت نامه با وکیل کلاهبرداری اینترنتی تنها به شیوه حضوری و کتبی ممکن نیست.
- پیش از انعقاد وکالت نامه با وکیل دادگستری می بایست از اعتبار پروانه وکالت او آگاهی یافت. برای آگاهی از اعتبار پروانه وکالت وکیل می توان به سامانه اینترنتی نهادی که وکیل خود را عضو آنجا معرفی می کند مراجعه کرد. برای مثال در صورتی که وکیل خود را عضو کانون وکلای دادگستری اصفهان معرفی نمود، به سادگی می توان با مراجعه به درگاه اینترنتی این کانون و جستجوی نام وکیل، نسبت به اعتبار داشتن یا نداشتن پروانه وکالت وکیل آگاهی کسب کرد. در صورتی که وکیل دارای پروانه وکالت معتبر نباشد، هرگونه دخالت در پرونده توسط وی غیر قانونی می باشد.
- در صورتی که وکالت نامه با وکیل برای کلاهبرداری اینترنتی به درستی انعقاد یافته باشد، وکیل به نمایندگی از موکل می تواند در دادگاه ها و سایر محاکم قضایی و اداری حضور پیدا کرده و موضوع حقوقی را پیگیری نماید.
- مطابق با قانون مدنی وکالت یکی از انواع عقود جایز است. یعنی هر کدام از طرفین آن (وکیل و موکل) هرگاه خواستند می توانند عقد را فسخ نموده و از آن خارج شوند. اما باید توجه داشته که این به معنای عدم مسئولیت وکیل در مورد موضوع وکالت نیست. هرگاه ثابت شود وکیل کلاهبرداری اینترنتی بر خلاف وظایف قانونی خود اقدام کرده و از این رهگذر به موکل خساراتی وارد شده باشد، وکیل می بایست از عهده پرداخت خسارات وارد شده برآید.